Canfod ac ymateb
Organau synhwyro
Mae ein horganau synhwyro'n canfod newidiadau yn y byd o'n cwmpas ni, sef Rhywbeth sy'n cychwyn adwaith yn y system nerfol, ee golau, gwres, sain, disgyrchiant, arogl, blas, neu dymheredd.. Mae'r organau synhwyro'n cynnwys grwpiau o gelloedd arbenigol, y Cell sy鈥檔 gallu canfod ysgogiad y tu mewn neu'r tu allan i'r corff. sy'n cynhyrchu ysgogiadau trydanol fel ymateb i ysgogiadau penodol.
Mae'r tabl yn dangos yr ysgogiadau sy'n achosi i gelloedd derbyn yn yr organau synhwyro gynhyrchu ysgogiadau.
| Organ synhwyro | Ysgogiad |
| Croen | Cyffwrdd, tymheredd |
| Tafod | Cemegau (mewn bwyd a diod, er enghraifft) |
| Trwyn | Cemegau (yn yr aer, er enghraifft) |
| Llygad | Golau |
| Clust | Sain |
| Organ synhwyro | Croen |
|---|---|
| Ysgogiad | Cyffwrdd, tymheredd |
| Organ synhwyro | Tafod |
|---|---|
| Ysgogiad | Cemegau (mewn bwyd a diod, er enghraifft) |
| Organ synhwyro | Trwyn |
|---|---|
| Ysgogiad | Cemegau (yn yr aer, er enghraifft) |
| Organ synhwyro | Llygad |
|---|---|
| Ysgogiad | Golau |
| Organ synhwyro | Clust |
|---|---|
| Ysgogiad | Sain |
Effeithyddion
Mae effeithyddion yn rhannau o'r corff - megis cyhyrau a chwarennau - sy'n cynhyrchu ymateb i ysgogiad a ganfyddir. Er enghraifft:
- cyhyr yn cyfangu i symud braich
- cyhyr yn cyfangu i newid diamedr cannwyll y llygad
- chwarren yn rhyddhau Negesydd cemegol sy鈥檔 cael ei gynhyrchu mewn chwarennau ac sy鈥檔 cael ei gludo yn y gwaed i organau penodol yn y corff. i mewn i'r gwaed
Mae'r diagram hwn yn crynhoi sut mae gwybodaeth yn llifo o dderbynyddion i effeithyddion yn y system nerfol.