����ý

Trydarthiad ydy anweddiad dŵr ar arwynebau’r celloedd mesoffyl sbyngaidd mewn dail, cyn colli anwedd dŵr drwy’r stomata.

Mae dŵr yn symud drwy’r tiwbiau sylem mewn llif trydarthol parhaus:

gwreiddyn → coesyn → deilen

Mae trydarthiad yn gwneud i’r dail gynhyrchu tynfa neu rym ‘tynnu’ ar y dŵr yn y tiwbiau sylem. Mae moleciwlau dŵr yn adlynol felly mae dŵr yn cael ei dynnu i fyny drwy’r planhigyn.

Mae gan y llif trydarthu sawl swyddogaeth, gan gynnwys:

• cludo ï�DzԲ��� mwynol
• darparu dŵr i gadw celloedd yn chwydd-dynn er mwyn cynnal y planhigyn
• darparu dŵr i gelloedd dail ar gyfer ffotosynthesis
• cadw’r dail yn oer drwy anweddiad

Cyfradd trydarthu

Os ydy’r gyfradd trydarthu yn cynyddu, mae cyfradd yr amsugniad dŵr gan y gwreiddyn yn cynyddu hefyd. Mae ffactorau sy’n effeithio ar gyfradd trydarthu hefyd yn effeithio ar gymeriant dŵr y planhigyn. Os ydy dŵr yn brin, neu os ydy’r gwreiddiau wedi eu difrodi, mae planhigyn yn gallu gwywo.

Celloedd gwreiddflew

Mae’r rhan fwyaf o amsugniad dŵr yn digwydd yn y celloedd gwreiddflew. Maen nhw’n hir a chul ac felly’n gallu treiddio rhwng gronynnau pridd, ac mae ganddyn nhw arwyneb mawr ar gyfer amsugno dŵr drwy osmosis.

Mae dŵr yn pasio o ddŵr y pridd i cytoplasm y gell wreiddflew drwy osmosis. Mae hyn yn digwydd gan fod gan ddŵr y pridd grynodiad uwch na cytoplasm y gell wreiddflew.