����ý

Mae angen arwyddion twristiaeth ym Mhowys er mwyn cyfeirio ymwelwyr at gartref Owain Glyndŵr, medd trigolion lleol.

Maen nhw'n dweud bod rhai yn mynd ar goll wrth geisio dod o hyd i Gastell Sycharth.

Yn ddiweddar, dywedodd Llywodraeth Cymru na fyddai'n prynu'r safle er i filoedd arwyddo deiseb yn galw am wneud hynny.

Ond yn ôl un aelod o gabinet Cyngor Powys fe allai gosod arwyddion brown ddenu gormod o ymwelwyr.

Arwydd brown o gymorth

Mae Castell Sycharth wedi'i leoli i'r de o Lansilin.

Dros 600 mlynedd yn ôl roedd y lle yn llawn bywyd gydag ymwelwyr yn dod o bell ac agos.

Yn fwy diweddar mae’r castell wedi cael cryn sylw wrth i ddeiseb ag arni dros 10,000 o lofnodion alw ar Lywodraeth Cymru i brynu'r safle gan berchennog preifat - a hynny er mwyn ei ddiogelu ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol.

Nawr mae 'na alw am osod arwyddion twristiaeth brown ar hyd y ffyrdd i’r castell mwnt a beili er mwyn hwyluso’r broses o ddarganfod y safle.

Dywedodd y Cynghorydd Elwyn Vaughan o Blaid Cymru: "Mae eisiau gwneud y mwyaf o’n treftadaeth - ma' eisiau 'neud y mwyaf o’n twristiaeth dreftadol.

“Y flwyddyn nesa', mae gyda chi Eisteddfod yr Urdd lawr y ffordd a’r math o bobl fydde â diddordeb yn ein treftadaeth hanesyddol ac felly ma' angen gwneud y mwya' o hynny - nid gweld e fel problem ond gweld e fel cyfle.

“Y peth pwysig yw mater syml o hwyluso. Ma' 'na arwyddbyst sydd ddim yn bell o fan hyn yn cyfeirio at Lansilin, at Groesoswallt ac yn y blaen a bydde'n hawdd iawn rhoi Sycharth a chyfeirio pobl heb lawer o gost.

“Ma 'na arwyddion i fynd i Gastell Dolforwyn sy’n ffordd llawer iawn gwaeth a chulach ac mae rhiw serth i fynd ato o'r Drenewydd - da o beth yw hynny ond pam na allwn ni gael un yn fan hyn hefyd?"

I gyrraedd Castell Sycharth mae’n rhaid gyrru ar hyd lonydd cefn sir Drefaldwyn - maen nhw’n lonydd cul, ac hyd yn oed ar ddiwrnod braf a chlir dyw hi ddim yn gwbl amlwg lle mae safle’r castell.

Mae pobl yn mynd ar goll “byth a beunydd” wrth geisio dod o hyd i’r castell yn ôl Bryn Davies, sy’n gynghorydd sir ac yn byw gerllaw.

“Ni’n clywed am bobl sy’n trio cyfarfod yn y lle a methu dod o hyd iddo.

"Mae ‘na amaturiaid wedi bod yn rhoi arwyddion fyny bob hyn a hyn ond beth sydd angen yw arwyddion swyddogol i ddangos yn glir o’r tri cyfeiriad gwahanol ble mae Sycharth.”

Sycharth yn rhy fach?

Yn ddiweddar fe ysgrifennodd Aelodau Senedd Plaid Cymru, Cefin Campbell a Heledd Fychan at Gyngor Powys yn galw arnyn nhw i ystyried codi arwyddion twristiaeth.

Mewn ymateb fe ddywedodd y Cynghorydd Jackie Charlton, Aelod Cabinet ar gyfer Powys Wyrddach ei bod hi’n “deall yr angen i gael arwyddion digonol ar gyfer ein safleoedd hanesyddol amlwg a phwysig” ond taw “nifer cyfyngedig o lefydd parcio oedd yn Sycharth ac y gallai arwyddion ddenu mwy o ymwelwyr na mae’r safle’n gallu ei ddal".

Ychwanegodd Ms Charlton bod maint y lleoliad o bosib yn golygu “na fyddai’n cael ei ystyried ar gyfer arwyddion twristiaeth”.

Yn ôl yr Athro Rhys Jones, o Adran Ddaearyddiaeth Prifysgol Aberystwyth, prin yw’r dystiolaeth bod arwyddion twristiaeth yn denu rhagor o ymwelwyr i safleoedd penodol.

“Mae’r dystioaleth gyfyngedig sydd ar gael yn dangos nad oes lot fawr o impact gan yr arwyddion brown beth bynnag - yn sicr ar gyfer pobol sydd yn digwydd teithio ar hyd yr hewl ac yn meddwl 'dwi’n gweld arwydd brown fan hyn ar gyfer safle penodol - 'nai daro mewn i weld beth sydd i’w gynnig gan y safle'.

"Maen nhw’n fwy defnyddiol i bobol sy’n teithio ac sydd ddim yn gwybod ble mae’r safle, ond ma rheina’n bobol sydd wedi cynllunio i fynd i’r safle beth bynnag. Ma’r arwyddion brown falle yn gallu bod o gymorth fynna.”

'Syniad da' hyrwyddo hanes lleol

Yn nhre Llanfyllin, oddeutu wyth milltir o’r castell, roedd pobl leol yn sicr yn credu bod codi arwyddion brown ar gyfer y safle yn syniad da.

“Mae’n syniad da i gael pobol i wybod am y lle ac i wybod am yr hanes,” medd Iestyn. “Mae e’n le pwysig yn hanes Cymru.”

“Dwi wedi byw ‘ma ers naw mlynedd,” medd Jo “a dyw e ddim yn le o’n i wedi clywed am o’r blaen.

"Byddai [codi arwyddion brown] yn cael rhagor o bobl i fynd 'na a byddai pobl leol yn clywed am y lle.”

“Wrth gwrs” oedd ateb Ann. “Dwi’n gwybod ble mae Sycharth, ond does ‘na ddim arwyddion yno cyn belled â wela i. Wrth gwrs, i bobol cael gwybod lle mae o, achos mae o allan yn y wlad a does na ddim arwyddion na dim byd.”