|  |
 |
|
|
 | | |  |
Coch Bach y Bala – ‘Yr Houdini Cymreig’ |
 |
Naid Troseddwr Nodedig i Ryddid...
Daliodd gweithgareddau Jones ddychymyg y cyhoedd, ac aeth cyfryngau'r cyfnod ati i roi arlliw cyffrous i'w weithgareddau a rhoi cyhoeddusrwydd iddyn nhw. Mae'r adroddiad canlynol yn y 'North Wales Times' yn disgrifio'i ddihangfa olaf, a'r enwocaf:
DIHANGFA GYFFROUS O GARCHAR RHUTHUN
"Dihangodd John Jones o Garchar Rhuthun fore dydd Mawrth mewn dull hynod gyffrous, ac ar adeg ysgrifennu'r erthygl hon mae’n dal â'i draed yn rhydd. Llwyddodd i ennill ei ryddid o ganlyniad i ddewrder di-ildio, cryn graffter ac ystwythder hynod... mae rhai'n ystyried bod 'Coch Bach' yn arwr; mae ei berfformiad yn wir yn dangos dewrder. Digwyddodd y ddihangfa rhwng pedwar a phump o'r gloch y bore, cyn i'r rhan fwyaf o'r gwarcheidwaid ddechrau ar eu gwaith... Achosodd dewrder ei ddihangfa, a'r cyflymdra y gadawodd gyffiniau'r carchar gryn benbleth i awdurdodau'r carchar ac i'r heddlu." North Wales Times, 4 Hydref 1913 |
|
Roedd 'Coch Bach' wedi bod yn disgwyl cael ei symud i Garchar Stafford i gwblhau dedfryd o dair blynedd am dorri i mewn i adeiladau. Ar y noson benodedig, gadawodd ei gell trwy dwnelu trwy wal y gell, a thrwy ddefnyddio rhaff wedi ei chreu o ddillad gwely'r carchar, dringo dros doeau'r capel a'r gegin, ac yn y diwedd, ddianc dros wal y carchar.
Bu Jones â'i draed yn rhydd am chwe niwrnod cyn cael ei ddal ar Stad Nantclwyd, rai milltiroedd o Ruthun. Cafodd ei saethu yn ei goes gan un o'r rhai oedd yn ei erlid, Reginald Jones-Bateman, mab 19 oed i dirfeddiannwr a oedd yn troi'n fwyfwy amhoblogaidd. Roedd John Jones yn 60 mlwydd oed, a bu farw o sioc a gwaedlif o ganlyniad i'w anaf. Cafodd Jones-Bateman ei gyhuddo o ddynladdiad, ond yn y pen draw cafodd y cyhuddiadau yn ei erbyn eu gollwng.
Er ei holl ddrygau, roedd yn ffigwr poblogaidd, ac achosodd amgylchiadau ei farwolaeth gryn anniddigrwydd yn yr ardal. Cafodd cardiau post yn dangos llun o'i angladd, a'r lleoliad lle cafodd ei saethu, eu masgynhyrchu a'u gwerthu. Efallai nid cymaint fel 'memento mori' ond fel y tystiolaeth olaf un, fel a brofwyd gan y camera, bod y 'Coch Bach' bellach wedi cael ei gaethiwo mewn un lle.
Eich sylwadau
| |
 Argraffu tudalen |
|  | | |
Archive
Look back into the past using the Legacies' archives. Find nearly 200 tales from around the country in our collection.
Read more > |
| | |
 |
|
|
|
|
|
| Nid yw'r 大象传媒 yn gyfrifol am gynnwys safleoedd gwe allanol. |
| | | |
| | |
| |
|
