ý

Y gylchred nitrogen

Mae nitrogen mewn celloedd yn cynnwys proteinau. Mae nitrogen o’r aer yn cael ei drawsnewid yn hydawdd y mae gwreiddiau planhigion yn gallu eu hamsugno. Mae’n ffurfio rhan o gyfansoddion nitrogen yn y planhigion, ac yna’n cael ei drosglwyddo o un i'r nesaf. Mae'n cael ei ddychwelyd i’r atmosffer fel nwy nitrogen. Dyma'r gylchred nitrogen.

Image gallerySkip image gallerySlide 1 of 5, Cam un y gylchred nitrogen, Cam un y gylchred nitrogen Sefydlogiad

Cam un – sefydlogiad

Mae tua 78 y cant o’r aer yn nwy nitrogen. Fodd bynnag, mae nitrogen yn rhy anadweithiol i gael ei ddefnyddio’n uniongyrchol gan blanhigion i wneud protein. Rhaid iddo gael ei drawsnewid yn ïDzԲ hydawdd, megis . Mae mewn a bacteria sy’n byw yn rhydd yn y pridd yn gallu gwneud hyn. Mae mellt yn gallu trawsnewid nwy nitrogen yn nitradau hefyd.

Cam dau – amsugno i mewn i’r gwreiddiau a’u hymgorffori i mewn i blanhigion

Mae planhigion yn amsugno nitradau o’r pridd ac yn defnyddio’r rhain i wneud proteinau.

Cam tri – symud ar hyd cadwynau bwyd ac ysgarthiad

Pan mae anifail yn bwyta planhigyn, mae nitrogen o broteinau’r planhigyn yn troi’n broteinau yn yr anifail. Mae ysgarthu (mewn troeth anifeiliaid) yn rhyddhau cyfansoddion nitrogenaidd i'r pridd. Mae’r bacteria yn y pridd yn gwneud ensym o’r enw sy'n trawsnewid yr wrea hwn yn . Mae yn trawsnewid yr amonia yn nitradau, ac mae planhigion yn gallu amsugno'r rhain.

Cam pedwar – anifeiliaid yn marw

Mae yn dadelfennu'r protein yng nghyrff marw anifeiliaid a phlanhigion, gan ei drawsnewid yn amonia. Mae bacteria nitreiddio yna'n trawsnewid yr amonia yn nitraid ac yna'n nitradau fel bod planhigion yn gallu eu hamsugno nhw eto.

Cam pump – rhyddhau i’r atmosffer

Mae yn y pridd yn torri i lawr nitradau ac yn dychwelyd nwy nitrogen i’r aer. Mae hyn yn digwydd mewn amodau . Mae ffermwyr yn ceisio atal oherwydd mae planhigion yn tyfu orau os oes digonedd o nitradau yn y pridd iddynt eu defnyddio i wneud y proteinau sydd eu hangen arnynt i dyfu.

Mae ffermwyr yn gwneud y canlynol er mwyn atal dadnitreiddiad.

  • Aredig y pridd yn rheolaidd i annog amodau aerobig (cael ocsigen i mewn).
  • Draenio unrhyw fannau sydd dan ddŵr.
  • Cylchdroi cnydau drwy blannu bob rhai blynyddoedd. Mae gan y rhain wreiddgnepynnau sy'n llawn bacteria sefydlogi nitrogen sy'n gallu trawsnewid nwy nitrogen yn uniongyrchol o'r aer i ffurfio cyfansoddion nitrogenaidd i'r planhigyn eu defnyddio, sy'n cynyddu ffrwythlondeb y pridd.

Gwylia'r fideo hwn sy'n dangos ffordd o gadw pridd yn ffrwythlon (cynnwys Saesneg).