L air a sh猫imheachadh
Ma chuala sibh an t-sreath mu dheireadh de Bheag air Bheag is dòcha gun cuimhnich sibh gun tug sinn sùil air dà fhuaim L a gheibhear ann an Gàidhlig. Ach tha fuaim L eile cuideachd a’ nochdadh ann an Gàidhlig, agus ’s e sin cuspair an leasain seo.
Chuala sinn roimhe mu dheidhinn L leathann – mar a chluinnear aig toiseach nam facal, “Latha”, “Lom”, “Lùb”. L leathann, agus cuideachd mun L chaol a chluinneas sinn aig toiseach nam facal, “Leabhar”, “Leum”, “Lìon”. L chaol.
Ach dè mu dheidhinn an treas fuaim L a gheibhear ann an Gàidhlig? Tha mi a’ bruidhinn air an fhuaim a gheibhear ann an suidheachaidhean far am bi sèimheachadh ann le litrichean a ghabhas an sèimheachadh. Mar eisimpleir, anns an tràth chaithte - in the past tense - anns an tràth chaithte, no anns an tuiseal shealbhach - the possessive case - an tuiseal shealbhach.
Mar eisimpleir, canaidh sinn Suidh sìos - sit down. Suidh sìos ach, anns an tràth chaithte - the past tense - anns an tràth chaithe, SHuidh mi sìos - I sat down. SHuidh mi sìos.
Ach cha ghabh na litrichean N, L agus R a shèimheachadh. Mar sin, feumar dòigh eile a lorg gus innse gu bheil gnìomhair – no verb - gnìomhair a tha a’ tòiseachadh le fear de na litrichean seo anns an tràth chaithte - the past tense - an tràth chaithte.
Thug sinn sùil roimhe air na tha a’ tachairt leis an litir N, agus tha an litir L a’ leantainn an aon phrionnsabal. Tha am fuaim a gheibhear an seo nas laige agus nas coltaiche ris an fhuaim L a gheibhear ann am Beurla.
Le sin, canaidh sinn:
Lean ort le L caol, ann am Beurla - carry on. Lean ort.
ACH
Lean mi orm, le L air a shèimheachadh - I carried on. Lean mi orm.
A bheil sibh a’ cluinntinn an eadar-dhealachaidh?
Lean le L caol agus Lean le L air a shèimheachadh. Lean agus lean. Lean agus lean.
A bheil sibh fhathast a’ leantainn seo? No an do lean sibh sin?! Glè mhath! Seo eisimpleirean eile:
Leugh le L caol, ach Leugh mi - I read. Leugh mi.
No
Leum le L caol, ach Leum mi - I jumped. Leum mi.
Agus eisimpleir no dhà leis an tuiseal shealbhach - the possessive case - an tuiseal shealbhach:
Leabaidh le L caol, ach mo leabaidh - my bed. Mo leabaidh. Leabaidh ach mo leabaidh.
A Leabhar - her book - a Leabhar.
ACH
A Leabhar – his book.
A Leabhar – her book - a leabhar, ach a leabhar – his book - a leabhar.
Le sin, canaidh sinn:
Leugh e a leabhar – he read his book. Leugh e a leabhar.
Chan e leugh e a leabhar, ach leugh e a leabhar.
Aon rud eile. Anns a’ chuid as motha de dhualchainntean, nuair a tha an L leathann, chan eil am fuaim ag atharrachadh idir.
Sin e ma-thà airson leasan eile. Tha mi an dòchas gun do lean sibh e!
