Tropeddau planhigion

Mae angen golau a dŵr ar blanhigion ar gyfer . Maen nhw wedi datblygu ymatebion - ydy’r enw ar hyn - i helpu i wneud yn siŵr eu bod yn tyfu tuag at ffynonellau goleuni a dŵr.

Pan mae planhigyn yn tyfu tuag at symbyliad, mae’n dropedd positif.

Ymatebion gwahanol rannau o’r planhigyn i ysgogiadau

Mae ymateb coesyn i olau yn ffototropedd positif (yn tyfu tuag at olau).

Mae ymateb gwreiddyn i ddisgyrchiant yn grafitropedd positif (yn tyfu tuag at dynfa disgyrchiant).

Awcsinau

Teulu o hormonau planhigol yw awcsinau. Maent yn cael eu gwneud yn bennaf ym mlaenau’r coesynnau a’r gwreiddiau, sef y meristemau. Maent yn gallu i rannau eraill o’r coesynnau neu’r gwreiddiau. Mae awcsinau’n newid cyfradd hwyhau celloedd planhigion, gan reoli eu hyd.

Mae coesynnau a gwreiddiau’n ymateb yn wahanol i grynodiad awcsinau uchel:

mae celloedd mewn coesynnau’n tyfu mwy
mae celloedd mewn gwreiddiau’n tyfu llai

Ffototropeddau

Mewn coesyn, mae’r ochr dywyll yn cynnwys mwy o awcsin ac mae’n tyfu’n hirach – gan achosi i’r coesyn blygu tuag at y golau.

Ffototropedd yn dangos coesyn planhigyn yn tyfu tuag at olau o uwchben

Ffototropedd yn dangos coesyn planhigyn yn plygu tuag at olau o un ochr. Mae awcsin yn casglu ar yr ochr dywyll gan achosi i'r celloedd ar yr ochr honno hwyhau.

Question

Alli di egluro pam mae’r tri chyffyn hyn wedi tyfu yn y modd hwn?

Tair set o blanhigion, A, B ac C. A: pellaf oddi wrth y golau, pwyntio i fyny, wedi tyfu tua 2cm. B: tyfu'n syth, wedi tyfu ddwywaith mor uchel ag A. C: wedi tyfu uchaf, ond yn plygu tuag at olau.

	Eginblanhigyn A	Eginblanhigyn B	Eginblanhigyn C
Triniaeth	Mae blaenau’r eginblanhigyn wedi’u tynnu	Does dim golau’n cyrraedd blaenau’r eginblanhigyn	Mae mwy o olau’n cyrraedd blaenau’r eginblanhigyn ar un ochr
Effaith ar grynodiad awcsinau	Dim awcsinau’n cael eu cynhyrchu	Crynodiad yr awcsin yn hafal ar y ddwy ochr	Crynodiad yr awcsin yn uwch ar yr ochr dywyll
Canlyniad	Dydy’r coesynnau ddim yn tyfu’n hirach	Mae’r coesynnau’n tyfu’n hirach yr un faint ar y ddwy ochr	Mae’r celloedd ar ochr dywyll y coesynnau’n tyfu’n hirach

Triniaeth
Eginblanhigyn A	Mae blaenau’r eginblanhigyn wedi’u tynnu
Eginblanhigyn B	Does dim golau’n cyrraedd blaenau’r eginblanhigyn
Eginblanhigyn C	Mae mwy o olau’n cyrraedd blaenau’r eginblanhigyn ar un ochr

Effaith ar grynodiad awcsinau
Eginblanhigyn A	Dim awcsinau’n cael eu cynhyrchu
Eginblanhigyn B	Crynodiad yr awcsin yn hafal ar y ddwy ochr
Eginblanhigyn C	Crynodiad yr awcsin yn uwch ar yr ochr dywyll

Canlyniad
Eginblanhigyn A	Dydy’r coesynnau ddim yn tyfu’n hirach
Eginblanhigyn B	Mae’r coesynnau’n tyfu’n hirach yr un faint ar y ddwy ochr
Eginblanhigyn C	Mae’r celloedd ar ochr dywyll y coesynnau’n tyfu’n hirach

Mae awcsinau’n cael yr effaith wrthdro ar gelloedd gwreiddiau. Mewn gwreiddyn, mae’r ochr dywyll yn cynnwys mwy o awcsin ac mae’n tyfu llai - gan achosi i’r gwreiddyn blygu oddi wrth y golau.

Grafitropeddau

Ymateb twf mewn planhigyn i rym disgyrchiant yw grafitropedd. Os caiff planhigyn ifanc ei roi ar ei ochr – fel yn y diagram – dyma’r ymatebion twf sy’n digwydd.

Mewn gwreiddyn llorweddol, mae'r ochr isaf yn cynnwys mwy o awcsin ac yn tyfu llai, gan achosi i'r gwreiddyn blygu i gyfeiriad grym disgyrchiant.

Mewn gwreiddyn wedi’i osod yn llorweddol, mae’r ochr isaf yn cynnwys mwy o awcsin ac mae’n tyfu llai, gan achosi i’r gwreiddyn blygu i gyfeiriad grym disgyrchiant.

Mewn coesyn wedi’i osod yn llorweddol, mae’r ochr isaf yn cynnwys mwy o awcsin ac mae’n tyfu mwy, gan achosi i’r coesyn blygu i fyny yn erbyn grym disgyrchiant.

��ý

HomeostasisTropeddau planhigion