Cymysgeddau
Mae cymysgedd wedi鈥檌 wneud o sylweddau gwahanol sydd heb eu cysylltu鈥檔 gemegol.
Er enghraifft, drwy gymysgu powdr haearn a phowdr sylffwr 芒鈥檌 gilydd, rydyn ni鈥檔 cael cymysgedd o haearn a sylffwr. Gallwn ni eu gwahanu nhw oddi wrth ei gilydd heb adwaith cemegol, yn union fel dewis melysion lliw gwahanol o becyn cymysg a鈥檜 rhoi nhw mewn pentyrrau ar wah芒n.
Weithiau, mae purdeb sylwedd yn bwysig iawn. Er enghraifft, rhaid i feddyginiaeth beidio 芒 chynnwys cemegion niweidiol.
Cymysgeddau a chyfansoddion
Mae gan gymysgeddau briodweddau gwahanol i Sylwedd sy'n cael ei ffurfio gan uniad cemegol dwy neu ragor o elfennau drwy ffurfio bond neu fondiau.. Mae鈥檙 tabl yn crynhoi鈥檙 gwahaniaethau hyn.
| Cymysgedd | Cyfansoddyn | |
| Cyfansoddiad | Cyfansoddiad yn amrywio 鈥 galli di amrywio faint o bob sylwedd sydd mewn cymysgedd | Cyfansoddiad pendant 鈥 alli di ddim amrywio faint o bob elfen sydd mewn cyfansoddyn |
| Wedi鈥檜 cysylltu neu beidio | Does dim cysylltiadau cemegol rhwng y sylweddau gwahanol | Mae cysylltiadau cemegol rhwng yr elfennau gwahanol |
| Priodweddau | Mae pob sylwedd yn y cymysgedd yn cadw ei briodweddau ei hun | Mae priodweddau鈥檙 cyfansoddyn yn wahanol i briodweddau鈥檙 elfennau sydd ynddo |
| Gwahanu | Mae鈥檔 hawdd gwahanu pob sylwedd o鈥檙 cymysgedd | Dim ond adwaith cemegol sy鈥檔 gallu ei wahanu i roi ei elfennau |
| Enghreifftiau | Aer, d诺r y m么r, y rhan fwyaf o greigiau | D诺r, carbon deuocsid, magnesiwm ocsid, sodiwm clorid |
| Cyfansoddiad | |
|---|---|
| Cymysgedd | Cyfansoddiad yn amrywio 鈥 galli di amrywio faint o bob sylwedd sydd mewn cymysgedd |
| Cyfansoddyn | Cyfansoddiad pendant 鈥 alli di ddim amrywio faint o bob elfen sydd mewn cyfansoddyn |
| Wedi鈥檜 cysylltu neu beidio | |
|---|---|
| Cymysgedd | Does dim cysylltiadau cemegol rhwng y sylweddau gwahanol |
| Cyfansoddyn | Mae cysylltiadau cemegol rhwng yr elfennau gwahanol |
| Priodweddau | |
|---|---|
| Cymysgedd | Mae pob sylwedd yn y cymysgedd yn cadw ei briodweddau ei hun |
| Cyfansoddyn | Mae priodweddau鈥檙 cyfansoddyn yn wahanol i briodweddau鈥檙 elfennau sydd ynddo |
| Gwahanu | |
|---|---|
| Cymysgedd | Mae鈥檔 hawdd gwahanu pob sylwedd o鈥檙 cymysgedd |
| Cyfansoddyn | Dim ond adwaith cemegol sy鈥檔 gallu ei wahanu i roi ei elfennau |
| Enghreifftiau | |
|---|---|
| Cymysgedd | Aer, d诺r y m么r, y rhan fwyaf o greigiau |
| Cyfansoddyn | D诺r, carbon deuocsid, magnesiwm ocsid, sodiwm clorid |
Enghraifft 鈥 haearn, sylffwr a haearn sylffid
Mae haearn a sylffwr yn adweithio 芒鈥檌 gilydd wrth gael eu gwresogi i wneud cyfansoddyn o鈥檙 enw haearn sylffid.
Dyma rai o鈥檙 gwahaniaethau rhwng cymysgedd o haearn a sylffwr, a haearn sylffid:
- mae鈥檙 cymysgedd yn gallu cynnwys mwy neu lai o haearn, ond mae haearn sylffid bob amser yn cynnwys yr un faint o haearn a sylffwr
- 诲测诲测鈥檙 Mae pob elfen wedi'i gwneud o atomau. Mae atom wedi'i wneud o niwclews sy鈥檔 cynnwys protonau a niwtronau, wedi'i amgylchynu ag electronau. haearn a sylffwr ddim wedi鈥檜 cysylltu 芒鈥檌 gilydd yn y cymysgedd, ond maen nhw wedi鈥檜 cysylltu 芒鈥檌 gilydd mewn haearn sylffid
- mae鈥檙 haearn a鈥檙 sylffwr yn dal i ymddwyn fel haearn a sylffwr yn y cymysgedd, ond mae gan haearn sylffid briodweddau gwahanol i haearn a sylffwr
- galli di ddefnyddio magnet i wahanu鈥檙 haearn o鈥檙 cymysgedd, ond dydy hyn ddim yn gweithio i haearn sylffid