Newid cemegol a ffisegol
Newid cemegol
Pan mae adwaith cemegol yn digwydd, dydy atomau ddim yn cael eu creu na鈥檜 dinistrio. Yn lle hynny, mae atomau鈥檔 ad-drefnu eu hunain i ffurfio cemegion newydd. Newid cemegol yw hyn.
Newid ffisegol
Y math arall o newid mewn cemeg yw newid ffisegol, sef pan mae sylwedd yn newid heb droi鈥檔 gemegyn newydd. Yn aml, newidiadau cyflwr fydd y newidiadau ffisegol hyn, fel toddi, rhewi, berwi, cyddwyso a hydoddi.
Mae crynodeb o鈥檙 gwahaniaethau rhwng y ddau fath o newid isod.
| Newid ffisegol | Newid cemegol | |
| Sylweddau | Dim sylweddau newydd yn ffurfio | Mae sylweddau newydd (sef y cynhyrchion) yn ffurfio wrth i鈥檙 cemegion gwreiddiol (sef yr adweithyddion) adweithio |
| Hawdd gwrthdroi? | Fel arfer, mae鈥檔 hawdd gwrthdroi鈥檙 newid (cildroadwy) | Fel arfer, mae鈥檔 anodd gwrthdroi鈥檙 newid (anghildroadwy) |
| Newid egni? | Fel arfer, does dim llawer o newid egni | Mae egni naill ai鈥檔 cael ei ryddhau (ecsothermig) neu ei gymryd i mewn (endothermig) gan achosi newid tymheredd |
| Newid lliw? | Fel arfer, does dim newid lliw | Mae hyn yn gallu achosi newid lliw oherwydd bod cynhyrchion newydd yn ffurfio |
| Newid cyflwr? | Mae鈥檙 sylwedd fel arfer yn newid cyflwr | Mae cynhyrchion newydd yn gallu bod mewn cyflwr gwahanol i鈥檙 adweithyddion, ond nid bob amser |
| Sylweddau | |
|---|---|
| Newid ffisegol | Dim sylweddau newydd yn ffurfio |
| Newid cemegol | Mae sylweddau newydd (sef y cynhyrchion) yn ffurfio wrth i鈥檙 cemegion gwreiddiol (sef yr adweithyddion) adweithio |
| Hawdd gwrthdroi? | |
|---|---|
| Newid ffisegol | Fel arfer, mae鈥檔 hawdd gwrthdroi鈥檙 newid (cildroadwy) |
| Newid cemegol | Fel arfer, mae鈥檔 anodd gwrthdroi鈥檙 newid (anghildroadwy) |
| Newid egni? | |
|---|---|
| Newid ffisegol | Fel arfer, does dim llawer o newid egni |
| Newid cemegol | Mae egni naill ai鈥檔 cael ei ryddhau (ecsothermig) neu ei gymryd i mewn (endothermig) gan achosi newid tymheredd |
| Newid lliw? | |
|---|---|
| Newid ffisegol | Fel arfer, does dim newid lliw |
| Newid cemegol | Mae hyn yn gallu achosi newid lliw oherwydd bod cynhyrchion newydd yn ffurfio |
| Newid cyflwr? | |
|---|---|
| Newid ffisegol | Mae鈥檙 sylwedd fel arfer yn newid cyflwr |
| Newid cemegol | Mae cynhyrchion newydd yn gallu bod mewn cyflwr gwahanol i鈥檙 adweithyddion, ond nid bob amser |
Newid mewn priodweddau
Image caption, Newid lliw
Pan fydd copr yn adweithio gyda nwyon arbennig yn yr aer, bydd copr disglair yn newid i liw gwyrdd
1 of 4
Newid egni
Image caption, Cynhesu neu oeri
Yn ystod newid cemegol, mae egni thermol naill ai鈥檔 cael ei amsugno neu鈥檔 cael ei allyrru
1 of 2
Dydy Faint o fater sydd mewn gwrthrych. Rydyn ni鈥檔 mesur 尘脿蝉 mewn gramau (g). byth yn cael ei golli na鈥檌 ennill mewn adweithiau cemegol. Rydyn ni鈥檔 dweud bod cadwraeth 尘脿蝉 yn digwydd bob amser. Mewn geiriau eraill, mae cyfanswm 尘脿蝉 y Sylwedd sy鈥檔 cael ei ffurfio mewn adwaith cemegol. ar ddiwedd yr adwaith yn hafal i gyfanswm 尘脿蝉 yr Sylwedd sy'n adweithio 芒 sylwedd arall i ffurfio cynhyrchion yn ystod adwaith cemegol. ar y dechrau. Mae hyn oherwydd nad oes dim Mae pob elfen wedi'i gwneud o atomau. Mae atom wedi'i wneud o niwclews sy鈥檔 cynnwys protonau a niwtronau, wedi'i amgylchynu ag electronau. yn cael eu creu na鈥檜 dinistrio yn ystod adweithiau cemegol.