 |
I'r ddalen flaenorol
Dyfodiad y goleuni
Sylwadau terfynol y Parchedig Guto Prys ap Gwynfor
neu darllenwch beth oedd ganddo i'w ddweud, isod:
Drwy'r hanesion hyn y mae dyfodiad y goleuni i ganol y tywyllwch yn chwarae rhan bwysig.
Yn yr hanes yn ôl Luc daw'r 'llu nefol' â gogoniant yr Arglwydd yn disgleirio ar feysydd Bethlehem liw nos.
Llu Nefol
Mae'n ddiddorol sylwi ar ddefnydd yr Hen Destament o'r ymadrodd 'llu nefol' - fe'i ddefnyddir i ddynodi'r sêr a'r planedau, ac yn aml y mae awduron yr ysgrythurau yn sôn am foliant y Cread i gyd.
Dywed Luc, felly, fod y Cread oll yn moli Duw ac yn canu clodydd iddo oherwydd y digwyddiad hwn ar ddydd Nadolig sy'n mynd i newid hanes.
Yna yn yr hanes yn ôl Mathew mae'r seren yn ymddangos yn y Dwyrain; ac wrth astudio'r ffurfafen yn nhywyllwch y nos mae'r magoi, neu'r doethion, yn dod ar draws yr hyn sy'n cynrychioli'r newyddion da.
Pwyslais ar y goleuni
Trwy'r hanesion y mae'r pwyslais fod goleuni Duw yn torri mewn i ganol tywyllwch y ddynoliaeth. Dyna bwyslais Ioan ar ddechrau ei efengyl, sef y darn a ddarllenwyd yn awr.
Wrth sôn am hanes y Creu y mae awdur Llyfr Genesis, yn adnodau agoriadol y Beibl, yn datgan:
"Yn y dechreuad creodd Duw y nefoedd a'r ddaear. Yr oedd y ddaear yn afluniaidd a gwag, ac yr oedd tywyllwch ar wyneb y dyfnder, ac ysbryd Duw yn ymsymud ar wyneb y dyfroedd. A dywedodd Duw, 'Bydded goleuni'. A bu goleuni. Gwelodd Duw fod y goleuni yn dda; a gwahanodd Duw y goleuni oddi wrth y tywyllwch."
Cyn bod Duw yn ymyrryd, meddai, tywyllwch ac anhrefn sy'n bodoli -nid oes yno fywyd, ac mae'r cyflwr yn adlewyrchiad o anobaith.
Y peth cyntaf a wnaeth Duw er mwyn dwyn bywyd i fodolaeth yw creu goleuni - a hynny sylwch cyn iddo greu yr haul a'r lleuad, a ddaeth i fod ar y pedwerydd dydd!
Goleuni Duw
Nid yw goleuni Duw yn dibynnu ar y rheini; mae hynny'n cael ei bwysleisio drachefn ym mhennod olaf y Beibl lle dywed Ioan, awdur Llyfr y Datguddiad, wrth sôn am y Jerwsalem newydd, sy'n cynrychioli Cread Duw wedi ei adnewyddu, lle mae'r Oen, sef Iesu, yn teyrnasu:
"...nid oes ar y ddinas angen na'r haul na'r lleuad i dywynnu arni, oherwydd gogoniant Duw sy'n ei goleuo, a'i lamp hi yw'r Oen. A bydd cenhedloedd yn rhodio yn ei goleuni hi, a brenhinoedd y ddaear yn dwyn eu gogoniant i mewn iddi."
Tywyllwch ac anobaith
Wrth edrych ar gyflwr ein byd ni heddiw mae'n anodd osgoi'r casgliad taw tywyllwch ac anobaith sy'n teyrnasu o hyd, a hynny o ganlyniad i'r ffaith fod y ddynoliaeth yn gwrthod dilyn Ffordd y Creawdwr, ac yn mynnu dilyn ffyrdd ei hunan drwy gamdrin y ddaear a roed i'w gofal.
Mae trueniaid wrth y miliynnau yn cael eu hecsploetio; mae ffordd rhyfel yn cael ei hyrwyddo a'i dyrchafu gydag arfau dinistriol ac arswydus, fel y Trident, yn cael eu hystyried fel pethau da ac angenrheidiol.
Oherwydd ei hunanoldeb mae'r ddynoliaeth yn camdrîn y blaned, yn gwenwyno ei thir, môr ac awyr sy'n dwyn ei ganlyniadau brawychus.
Tywyllwch sy'n teyrnasu; ac yn y tywyllwch ni allwn weld na chanfod. Y mae'r byd a'r ddynoliaeth angen gwaredigaeth - mae gwir angen Gwaredwr.
Goleuni'r Nadolig
Ond yn y Nadolig mae goleuni Duw wedi dod i ganol y tywyllwch hwn:
"Myfi yw goleuni'r byd" meddai Iesu amdano'i hun.
Ynddo ef rydym yn gweld pa fath un yw'r Creawdwr, ynddo ef, y cyntaf-anedig o'r ddynoliaeth newydd yr ydym yn gweld sut y mae Duw yn dymuno inni fod.
Daeth ef i ddangos Duw inni ac i agor y ffordd drwy ddinistr a marwolaeth i fywyd yn ei holl gyflawnder; nef newydd a daear newydd lle mae cyfiawnder yn cartrefu.
Ffordd Iesu yw ffordd Gobaith ac mae'r Gobaith hwnnw yn dwyn llawenydd yn ei sgil. A'r newyddion da o lawenydd mawr yw bod gwahoddiad brwd i ninnau i ddilyn y Ffordd honno gydag ef.
Gobaith a chyfeiriad
Ar ddydd Nadolig mae Gobaith a chyfeiriad wedi dod i'n bywydau oll ac i fywyd y byd. Dyna ddywed hanesion y Nadolig yn Luc a MathewDyna ran o neges y bugeiliaid a'r doethion. Dyna sy'n gwneud dathliad y Nadolig yn ddigwyddiad mor llawen.
Cofiwn ninnau yn yr oedfa hon fod y wawr wedi torri ar fwy nag un ystyr ar ddydd Nadolig - mae'r goleuni wedi dod i'n byd, mae'r Gwaredwr wedi dod i'n plith.
Cliciwch i ddychwelyd i brif ddalen Oedfa Hermon ac i ddarllen cyflwyniadau eraill draddodwyd yn ystod y gwasanaeth.
|
|
Ìý
