 |
Dros gyfnod o chwech wythnos yn cychwyn Mehefin 17 2008 bydd y newyddiadurwr Tweli Griffiths yn cyflwyno cyfres deledu ar S4C yn edrych o'r newydd ar wahanol agweddau o Gristnogaeth.
Ar Côd Cristnogaeth bydd yn darlunio ac yn dadansoddi arwyddocâd celfyddyd, eiconau, defodau, mythau a gwyrthiau sy'n ganolog i'r ffydd ers dros ddwy fil o flynyddoedd.
Golygodd hyn deithio i sawl rhan o'r byd a gweld pob math o bethau rhyfeddol. Yn ystod y cyfnod bu'n cadw dyddiadur a chyhoeddwn yma ddetholiad o'r dyddiadur hwnnw.
Ynysoedd y Philipinos
Dyma'r Pasg mwyaf rhyfedd gefais erioed.
Gwylio naw o ddynion ifanc yn cael eu croeshoelio mewn pentref bychan ar ddydd Gwener y Groglith.
Naw dyn sy'n credu mai dim ond trwy brofi dioddefaint Crist ar y Groes y mae ennill gwir faddeuant.
Eu ffrindiau a pherthnasau yn dal eu hanadl wrth i'r hoelion fynd drwy'r dwylo.
Dim niwed parhaol - un o'r naw'n diodde'r ddefod am y trydydd tro ar ddeg! Un arall ar ei fotobeic i fynd adre gwta hanner awr wedi'r profiad.
Trefi cyfagos yn llawn gorymdeithiau gwaedlyd o fechgyn ifanc yn fflangellu eu hunain - chwipio'u cefnau â darnau o fambŵ a gwydr wedi ei dorri.
Un ohonyn nhw'n esbonio ei fod yn ceisio dangos esiampl i ffrindiau sy'n gaeth i gyffuriau.
Sul y Pasg, ac ymuno a gorymdaith arall wrth iddi wawrio yn Santo Tomas.
Delw o Iesu ar un lori, a'r Forwyn Fair ar un arall.
Delw o Jiwdas yn cael ei losgi yn arddull Guto Ffowc.
Rocedi'n gwneud iddo sbinio i bob cyfeiriad cyn i'w ben ffrwydro fel bom a'r dorf wrth ei bodd.
Sul y Pasg yn dipyn mwy o sbort na dydd Gwener y Groglith ar ynysoedd y Philipinos!
Ymlaen i Angeles City - y peth agosaf i'r uffern a ddisgrifir yn y Beibl.
Tomen sbwriel anferth sy'n gartref i dlodion sy'n byw dan gynfas.
Loriau'n cyrraedd yn gyson i arllwys eu llwythi a'r Philipinos yn crafu drwy'r budreddi i ganfod unrhyw beth o werth - gan gynnwys bwyd.
Hyd yn oed fan hyn, mae yna fechgyn ifanc yn fflangellu eu hunain.
Eglwys y Drindod, Moscow
Defosiwn lle bu disgo
Ymuno mewn gwasanaeth Uniongred.
Y canu a'r llefaru yn yr hanner tywyllwch wedi dychwelyd i'r adeilad hwn a gafodd ei droi'n ddisgo dan y gyfundrefn Sofietaidd.
Y Tad Mikhail Prokopenko'n dweud fod Eglwys Uniongred Rwsia nawr yn mynd o nerth i nerth - defosiwn y dorf yn yr eglwys yn sicr yn dyst i gryfder Cristnogaeth yn Rwsia.
Eglwys Garmelaidd Whitefriars, Dulyn
Ffoli ar Ffolant
Y cyfan wyddwn i gynt am Ffolant oedd y cerdyn oedd byth yn cyrraedd!
Rhyfedd felly, oedd sefyll wrth gist fechan yn yr Eglwys Garmelaidd hon yn Iwerddon, sydd, yn ôl yr Eglwys, yn cynnwys esgyrn Sant y Cariadon ei hunan.
Creiriau'r seintiau yn bwysig i Babyddion, a'r eglwys yn llawn ar Chwefror 14.
Kulubi, Ethiopia
Y cleifion ynghyd
Dros dri diwrnod, pentref bychan Kulubi yn nwyrain Ethiopia yn cael ei foddi gan ugain mil o bobl yn tyrru i eglwys Sant Gabriel.
Welais i erioed y fath gasgliad o gleifion a thlodion - o'r dall i'r gwahanglwyfus -na chwaith y fath anhrefn dynol wrth i replica o Arch y Cyfamod gael ei gario o gwmpas yr Eglwys.
Mae'r pererinion yma i ofyn i'r Sant am wyrth.
Gabriel yw'r angel dorrodd y newyddion i'r Forwyn Fair y byddai'n rhoi genedigaeth i Iesu ac yn ystod y dathlu yn Kulubi mae mil o fabanod yn cael eu bedyddio, - a'r rhan fwyaf yn cael yr enw Gabriel!
Ffynnon Gwenfrewi, Treffynnon.
Rhywbeth i'r teulu
Nid yw Ffynnon y Santes Gwenfrewi mor ddramatig a rhai o'r lleoliadau eraill yn y gyfres - nes i'r teulu gyrraedd.
Un teulu estynedig o bymtheg o drafaelwyr Gwyddelig, pob un ohonyn nhw, o'r fam-gu i'r plentyn lleiaf, yn gorymdeithio yn eu dillad, dros eu pennau, i mewn i'r ffynnon oerllyd.
Eu gweddïau gwlybion yn dyst i'r gred mewn gwyrthiau o hyd, yng Nghristnogaeth.
Catacwmau Rhufain
Olion dan ddaear
O bosib y fynwent fwyaf - a'r fwyaf rhyfedd - yn y byd.
Dan ddaear yn Rhufain, ar sawl llawr ac am ddegau o filltiroedd, y mae'r catacwmau.
Yn yr ail a'r drydedd ganrif, dyma ble'r oedd Cristnogion yn claddu eu meirw - ac mae yna sgerbydau o hyd ar y silffoedd sy wedi eu naddu yn waliau'r twnelau tywyll.
Dyma hefyd ble'r oedd Cristnogion yn cuddio rhag erledigaeth yr Ymerodraeth Rufeinig - a symbolau eu ffydd, a'u negeseuon cyfrin, yma o hyd; y pysgodyn, yr angor, y golomen, y winwydden.
Pont Milvia, Rhufain
Pontio dau gyfnod
Dwi wedi gweld pontydd llawer mwy mawreddog - ond ddim mor hanesyddol a hon.
Fan hyn, yn dilyn gweledigaeth wyrthiol, yn 312, yr aeth Cystennin i ryfel dan faner Crist.
Fel diolch am ei fuddugoliaeth, daeth Cristnogaeth nid yn unig yn gyfreithlon, ond mewn amser hefyd, yn grefydd swyddogol yr Ymerodraeth Rufeinig.
Trobwynt hollbwysig yn hanes y ffydd.
San Gimignano, yr Eidal
Celfyddyd dychryn
Wedi rhyfeddu at y ffordd y mae Cristnogaeth wedi ysbrydoli cymaint o waith celf - ond yn San Gimignano y cefais y blas mwyaf arno.
Ar waliau Eglwys y Collegiata mae ffresco a baentiwyd gan Tadeo di Bartolo sy'n dangos shwt y mae'r gosb yn uffern yn ateb y pechod ar y ddaear.
Yn eu mysg, mae'r dyn oedd yn rhy hoff o arian yn gorwedd ar ei gefn ar y llawr a'r diafol yn carthu ceiniogau i mewn i'w geg.
Roedd artistiaid Cristnogol yn llawn dychymyg pan oedd angen codi ofn ar bobl am uffern!
Capel Cildwrn, Ynys Môn
Beibl i bawb
Yr Athro Densil Morgan yn esbonio shwt y mae'r capel ei hun yn dangos un o'r gwahaniaethau sylfaenol rhwng Protestaniaeth a Phabyddiaeth.
Dim delweddau na cherfluniau. Y canolbwynt yw'r pulpud a Beibl mawr arno.
Dyma ble'r oedd Christmas Evans yn dod â'r Beibl yn fyw trwy ei bregethau tanllyd.
Yn dilyn Diwygiad Martin Luther, gair Duw, yn yr ysgrythurau, oedd canolbwynt y ffydd Brotestannaidd.
Nevada, UDA
Neges yr angel
Wedi dysgu am hanes cymhleth angylion yn un o'r eglwysi harddaf yn y byd - Santa Maria Maggiore yn Rhufain, dw'i yn Reno, Nevada sy'n rhyw fersiwn llai o Vegas.
Ond mae yna ochr ysbrydol i'r dre bellach, diolch i Rona Hermann.
Mae hi'n honni ei bod hi'n siarad ag un o'r angylion pwysicaf - Mihangel - ac yn cyhoeddi bwletin rheolaidd ganddo ar y we i filoedd o ddilynwyr.
Caeodd ei llygaid a throsglwyddo neges bersonol imi gan y Sant ei hun...
Bryn y Groes, Lithwania
Mewn gwlad sy mor wastad - does dim llawer o fryniau yn Lithwania - mae rheswm arall pam y gallwch chi weld y bryn yma o bell.
Arno mae miloedd ar filoedd o groesau o bob math - rhai wedi eu gwneud o blatiau rhifau ceir hyd yn oed.
Yn y Chwedegau roedd yr awdurdodau comiwnyddol yn chwalu'r croesau yn rheolaidd ond fe fydden nhw wastad yn dychwelyd.
Mae'r symbol o wrthryfel yn erbyn gorthrwm bellach yn symbol o ddiolch am weddïau gafodd eu hateb.
Ac ynghanol y goedwig hon o groesau mae tad a mam yn gosod un arall fel gweddi am iachâd i'w mab, sy'n dioddef o lwcemia.
Yr Hagia Sophia, Istanbul
Adeilad anhygoel fu unwaith yn eglwys Gristnogol, wedyn yn fosg, nawr yn amgueddfa, ac yn dyst, yn y flwyddyn 1054, i'r rhwyg fawr gyntaf yn yr Eglwys Gristnogol.
Y drysau anferth yn sgubo ar agor wrth i dri o lysgenhadon y Pab ddod i mewn a thaflu gorchymyn wrth yr allor - yn taflu holl boblogaeth y ddinas allan o'r Eglwys, gan selio'r rhwyg rhwng y Catholigion yn y gorllewin a'r Eglwys Uniongred yn y Dwyrain.
|
|
Ìý
