Mae gan wrthrych sy'n symud fomentwm, sef grymoedd sy鈥檔 achosi iddo newid. Mewn ffrwydrad neu wrthdrawiad ceir cadwraeth momentwm, lle bydd ei gyfanswm yn aros yr un fath.
Mae鈥檙 adran hon yn egluro sut i gyfrifo鈥檙 grymGwthio neu dynnu. Newton (N) yw uned grym. sy鈥檔 gyfrifol am newid momentwmMesur sy'n gysylltiedig 芒 mudiant gwrthrych. Mae'n cael ei gyfrifo drwy luosi m脿s y gwrthrych 芒'i gyflymder. gwrthrych.
Cyfrifo grym
Gallwn ni ddefnyddio鈥檙 hafaliad hwn i gyfrifo grym.
rydyn ni鈥檔 mesur newid momentwm mewn cilogramau metrau yr eiliad (kg m/s)
rydyn ni鈥檔 mesur amser mewn eiliadau (s)
Question
Pa rym sydd ei angen i wneud i feic llonydd 25 kg symud ar 12 m/s mewn 5 s?
Momentwm i ddechrau = 0 脳 12 = 0 kg m/s
Momentwm ar y diwedd = 25 脳 12 = 300 kg m/s
Newid momentwm = 300 鈥 0 = 300 kg m/s
Grym = newid momentwm 梅 amser = 300 梅 5 = 60 N
I newid momentwm gwrthrych, galli di ddefnyddio grym bach dros amser hir, neu rym mwy dros amser byrrach. Mae hi鈥檔 anodd newid cyfeiriad tancer olew ar y m么r oherwydd mae angen newid momentwm mawr, ond mae鈥檙 grym o鈥檙 llafn gwthio yn gymharol fach, felly mae hi鈥檔 cymryd amser hir.
Gallwn ni hefyd ddefnyddio鈥檙 hafaliad hwn i gyfrifo grym.