S霉il air a' Mhapa 3
Baile. Tha fios agaibh dè tha e a’ ciallachadh, nach eil? Baile – a village, town, city. Àite far a bheil daoine a’ fuireach fad na h-ùine. Tha e cuideachd a’ ciallachadh ‘home’ no ‘farm’. Baile-fearainn – ‘a land settlement no farm’. Chan eil mi aig baile an-dràsta ‘I’m not at home just now’.
Mar as trice, bidh ainmean-àite le ‘baile’ annta a’ tòiseachadh le ‘baile’. Mar eisimpleir, Baile a’ Mhanaich ann am Beinn a’ Bhaoghla. Bha manach no manaich a’ fuireach ann. Sìos an rathad tha Baile nan Cailleach. Bha cailleachan-dubha – nuns – a’ fuireach ann. Ann am Beurla, ’s e Nunton a chanas daoine ri Baile nan Cailleach.
Le dreach na Beurla air, bidh ‘baile’ a’ nochdadh mar Bal, Balla, Bally no eadhon Bella. Tha na h-ainmean cumanta ann am mòran sgìrean. Tha gu leòr dhiubh taobh a-muigh na Gàidhealtachd. Seo eisimpleirean bhon Ghalltachd far an robh Gàidhlig ann o shean. Balmalcolm ann am Fìobh. Sin Baile Maolchaluim ‘Malcolm’s farm’. Balmuckety air Machair Aonghais. ’S e sin Baile Mucadaidh ‘the settlement at the pig place’. Ballantrae ann an Siorrachd Adhair – Baile na Tràgha ‘the farm by the beach’.
Agus tha eisimpleir inntinneach ann an Dùn Phris is Gall-Ghàidhealaibh. Chan eil duine a’ fuireach anns a’ bhaile an-diugh. ’S e sin Belgaverie – Baile Geamhraidh – no mar a chanas a’ chuid mhòr an-diugh Baile a’ Gheamhraidh ‘winter farm’. Tha mi an dùil gun robh daoine a’ cumail sprèidh an sin anns a’ gheamhradh. Mar sin leibh an-dràsta.
