´óÏó´«Ã½

Explore the ´óÏó´«Ã½
Mae’r dudalen yma wedi cael ei harchifo ac nid yw’n cael ei diweddaru bellach. Mwy am dudalennau sydd wedi eu harchifo.

MAWRTH
18fed Tachwedd 2014
Hygyrchedd
Geiriau Yn Unig
Papurau Bro

´óÏó´«Ã½ Homepage
´óÏó´«Ã½ Cymru
´óÏó´«Ã½ Lleol

CymruGoOrGoDdCanolDeOrDeDd
»

Gogledd Orllewin

Newyddion Lleol

Chwaraeon

Tywydd / Teithio

Digwyddiadau

Papurau Bro

Cerddoriaeth

Oriel yr Enwogion

Trefi a Phentrefi

Awyr Agored

Hanes

Lluniau

Gwefannau lleol

Eich Llais Chi

´óÏó´«Ã½ Vocab
OFF / I FFWRDD
» Turn ON
Troi YMLAEN
» What is VOCAB? Beth yw GEIRFA?
Ìý

Ymateb

Cymorth

Wedi mwynhau'r ddalen hon?
Anfonwch hyn at gyfaill!

Ìý
Yr Arwydd
HMS Victory Mynydd Parys a Brwydr Trafalgar
Mawrth 2005
Caiff deucanmlwyddiant Brwydr Trafalgar ei ddathlu eleni. Baner long Nelson yn y frwydr wrth gwrs oedd yr HMS Victory.
Ac un o'r rhesymau dros lwyddiant y llong hon oedd y ffaith ei bod yn hawdd ei thrin a'i symud yn gyflym.

Rhoddwyd y diolch am hyn yn rhannol i'r gorchudd o gopr oedd yn gwarchod ei gwaelod rhag y llyngyr môr oedd yn ei bwyta, a'r cregyn llong oedd yn tyfu arni ac yn ei harafu.

Mae perthynas agos iawn rhwng y gorchudd ar y Victory a'r ardal hon gan mai o byllau Thomas Williams, Parys a Mona y daeth y copr. Ac nid yn unig hynny, roedd y bolltau a oedd yn cysylltu'r haenen ar gorff pren y llong hefyd wedi'u gwneud o gopr o Gymru.

Ym 1761 dechreuodd y Llynges Frenhinol arbrofi trwy roi haenen gopr ar waelod ei llongau, a'r ffrigâd The Alarm oedd y gyntaf i gael ei thrin. Y syniad oedd i adeiladu haen ychwanegol ar du allan y rhannau hynny o'r llong oedd o dan y dŵr er mwyn eu gwarchod rhag ei difrodi a'u baeddu. Awgrymai'r profion cyntaf bod yr haenen gopr yn daclus iawn, a heb fod yn rhy drwm na'n rhy ddrud. Gan ei bod yn aros yn lân, roedd yn golygu y gallai llongau hwylio'n gyflymach, treulio llawer mwy o amser ar y môr cyn gorfod cael eu trwsio, a threulio llai o amser yn yr ierdydd yn cael eu trwsio.

Er hynny, roedd y Llynges ar fin rhoi'r gorau i ddefnyddio haenau copr erbyn 1782 oherwydd iddi golli nifer o longau. Ym 1780 roedd yr HMS Royal George wedi'i hangori yn Harbwr Portsmouth pan holltodd ei chorff o gwmpas lefel y dŵr. Roedd 900 o bobl ar fwrdd y llong a bu farw pob un ohonynt. Yn yr ymchwiliad a ddilynodd, penderfynwyd bod y bolltau haearn a ddefnyddid i ddal yr haenen gopr wrth gorff y llong wedi rhydu oherwydd i'r ddau fetel adweithio a'i gilydd. Roedd hyn, yn ei dro, wedi achosi i'r pren oddi tanodd bydru.

Gan sylweddoli ei fod mewn perygl o golli marchnad fawr i'w gopr, aeth Thomas Williams ati i annog nifer o bobl i archwilio'r broblem. Llwyddodd Westwood i galedu a ffurfio bolltau trwy ddefnyddio rholeri a rhigolau o faint penodol, a defnyddio dŵr i oeri'r metal yn ystod y broses anelio.

Yn sgîl ei waith ef, a gwaith Collins ar y broses gynhyrchu, rhoddwyd patent ar folltau newydd wedi'u gwneud o gopr Mynydd Parys. Cant eu cynhyrchu yn Greenfield, Sir y Fflint, a rhoddwyd hwy ar werth gan Thomas Williams ym 1784.

Oherwydd y patent hwn ar y bolltau copr, a'r ffaith bod digonedd o gopr ar gael ym Mynydd Parys, roedd gan Thomas Williams fonopoli llwyr bron ar gyflenwi'r Llynges Frenhinol.

Cafodd yr HMS Victory ei hadnewyddu'n ddiweddar i ddathlu dau gan mlwyddiant Brwydr Trafalgar. Llwyddodd Ymddiriedolaeth Treftadaeth Ddiwydiannol Amlwch i gael gafael ar ddarn o'r haenen gopr gwreiddiol oddi ar y Victory, a chaiff ei arddangos erbyn hyn yn y Ganolfan Dreftadaeth a fydd yn ail-agor yn ddiweddarach yn y flwyddyn. Y gobaith yw y bydd model o'r HMS Victory, wedi'i gynhyrchu'n lleol, yn cael ei arddangos yno hefyd.


0
C2 0
Pobol y Cwm 0
Learn Welsh 0
´óÏó´«Ã½ - Cymru - Bywyd - Pobl - A-B


About the ´óÏó´«Ã½ | Help | Terms of Use | Privacy & Cookies Policy
Ìý